QL addunyaa

Hedduu shakkisiisaa miti, addunyaa walitti dhufeenya (globalisation) jecha yeroo kanaa ta'uu isaa. Oduu barreessitoota, siyaasaa, hojjattoota daldalaa, barattoota, fi namoota biroo jecha kana fayyadamuun wanti guddaan ta'aa jira, addunyaan jijjiiramaa jira, qabeenya, siyaasaa, fi aadaa haaraa uumamaa jira. Walitti dhufeenya addunyaa hedduu qaba, isaan keessaa tokko aadaa addunyaa dha. Ol ka'insi aadaa addunyaa amala addaa ta'ee kan walitti dhufeenya yeroo ammaa. Aadaa addunyaa teeknoolojii miidiyaa babal'isuun Marshall McLuhan's abjuu ganda addunyaa uumu, namoonni addunyaa guutuu keessa jiran agarsiisa siyaasaa akka Waraana Gulf, taphoota gurguddaa, sagantaalee bashannanaa, fi beeksisa daldalaa kan ciminaan fooyyessu (Wark 1994). Yeroo walfakkaatu, namoonni hedduun seenaa komputera addunyaa seenuun yaada, odeeffannoo, fi suuraalee addunyaa guutuu keessatti saffisaan dabarsuu danda'u, daangaa iddoo fi yeroo cabsu (Gates 1995). Aadaa addunyaa jireenya, gurgurtaa, oomisha, fi eenyummaawwan dagaaguu dabalata. Yeroo ammaa keessa hojjachuun humna addunyaa fi naannoo, humna bulchinsaa fi mormii, fi haala jijjiiramaa saffisaa hubachuu barbaachisa. Dargaggoonni har'aa yeroo kanatti kan mul'atu sadarkaa jijjiirama hedduu gara garaa ta'ee dha. Yaada "giddugaleessa," yookaan jijjiirama, qabachuun seenaa darbe waliin walqabsiisuu fi haala ammaa fi fuulduratti haaraa ta'uu barbaachisa. Kanaaf, haala ammaa fi haala durii walqabsiisuu fi walitti dhufeenya isaanii hubachuuf barbaachisaa dha. Kanaaf, dargaggoonni akkamitti dhiibbaa argachaa jiran fi maaliin akka ta'e arguu baay'ee barbaachisaa dha. Maaliin yaadni dargaggoota uumu, yaadota, fi yaada… Fuulduratti abdii qabdu yookaan rakkoo ta'uu? Seenaa durii maaliin walqabatee waan hundaaf fagaataa ta'uu?
Bu'aa gaaffiilee kan ummataa

Umuriin kee

Saala kee:

Akkuma, Biyya jiraachuu

1. Akkamitti fi eessa yeroo bilisaa kee dabarsita?

Deebii keeti:

2. Yeroo meeqa interneetii daawwachuuf dabarsita?

3. TV daawwachuuf qabda?

eeyyee taanaan, sagantaalee jaallataman maali?

4. Yeroo 20 booda ofii keeti akkamitti yaadaa?

Deebii keeti:

5. Kitaaba jaalattu qabdaa? Maali?

6. Maal si gammachiisa?

7. Jechoota tokko yookaan lama Coca-cola waliin walqabatu barreessi

Jechoota tokko yookaan lama Islaam waliin walqabatu barreessi

Jechoota tokko yookaan lama Mana barumsaa waliin walqabatu barreessi

Jechoota tokko yookaan lama Komputera waliin walqabatu barreessi

Jechoota tokko yookaan lama Bilisummaa waliin walqabatu barreessi

Jechoota tokko yookaan lama Rock star waliin walqabatu barreessi

Jechoota tokko yookaan lama Siyaasaa waliin walqabatu barreessi

Jechoota tokko yookaan lama Jaallachuu waliin walqabatu barreessi

Jechoota tokko yookaan lama Maatii waliin walqabatu barreessi

Jechoota tokko yookaan lama Poolisii waliin walqabatu barreessi

Deebii keeti:

Naannoo keessa jiruuf ani itti gaafatamaa dha

Racism naaf hin barbaachisu jedheen yaada.

Yeroo fira koo dhugaa fayyadamuu yoo ta'e, namoota dandeettii qaban beeksisa.

Rakkoo yoo qabaate namni(s) naaf dhiyaatu qaba.

Biyya nageenya keessa jiraadha.

9. Maal kennaa argachuu barbaadda?