Báwo ni o ṣe mọ̀ nípa ìkó ìmọ́lẹ̀? Kí ni ìmọ̀ràn rẹ nípa akọ́lé yìí?
mọ̀ọ́ mọ́.
o mu ki n ni ibanuje pe mi o ti ri ọrun alẹ ni gbogbo ẹwa rẹ nitori imọlẹ idoti. yoo dara ti a ba le dinku imọlẹ diẹ, ọpọlọpọ imọlẹ ni a n ṣe nipasẹ awọn ile-iyẹfun ni agbegbe abule yii, yoo ti jẹ ilọsiwaju nla ti wọn ba le wa ọna kan lati dena imọlẹ lati jade (gẹgẹ bi lilo iru iboju kan fun gbogbo ile-iyẹfun ni alẹ).
ìkànsí ìmọ́lẹ̀ ń pọ̀ si gẹ́gẹ́ bí a ṣe ń yí àwọn bọ́lù ìmọ́lẹ̀ padà sí led, èyí tí ó jẹ́ pé ó munadoko síi ṣùgbọ́n tó ń tan imọ́lẹ̀ tó pọ̀ síi ní àkókò kan.
yunifásítì mi ti ń fi ìmọ́lẹ̀ síi sí ilé ẹ̀kọ́, àti báyìí, ó dà bíi pé ó tan imọ́lẹ̀ gẹ́gẹ́ bí ọjọ́ tí ó ní awọ̀ àwọ̀n. ààbò àwọn akẹ́kọ̀ọ́ jẹ́ pataki ṣùgbọ́n ìmọ́lẹ̀ náà ń tan ní gbogbo ipa!
mo ní ìmọ̀lára pé bí a bá ní kéré ìmọ́lẹ̀ tí a fi ṣe àtúnṣe, ààbò yóò tún pọ̀ síi àti pé a lè rí i pé àwọn irawọ̀ pọ̀ síi.
mo kọ́kọ́ kọ́ ẹ̀kọ́ nípa rẹ̀ ní kíláàsì ìmọ̀ sáyẹ́ǹsì ní ilé ẹ̀kọ́ gíga, nígbà tí a lọ wo ìràwọ̀ àti pé a ní láti rìn jìnà síta láti ìlú kí a lè rí ìràwọ̀ kankan. mo rí àgbáyé fún ìgbà àkọ́kọ́ ní ìgbà ooru tó kọjá, nígbà tí mo wà ní ìkànsí ní west texas níbi tí ìkànsí wa, nítorí náà kò sí ìmọ́lẹ̀ àìlera kankan. àwọ̀ ọ̀run náà lẹ́wa tó bẹ́ẹ̀ tí mo sunkún. a yẹ kí a dín ìmọ́lẹ̀ àìlera kù bí ó tilẹ̀ jẹ́ pé a fẹ́ pa ẹ̀wà yìí mọ́ (bóyá àwọn ènìyàn yóò dín ìkànsí wọn kù tí wọ́n bá lè wo soke kí wọ́n sì rí bí wọ́n ṣe kéré gan-an ní ìfàkànsí pẹ̀lú àgbáyé?) ṣùgbọ́n pẹ̀lú pé gbogbo ìmọ́lẹ̀ yìí ń fa àìlera sí gbogbo ẹ̀dá. ó dín ìdílé àkúnya wa, a ní ìbànújẹ diẹ̀ síi àti pé a kò ní ilera tó dáa, àti pé ohun tó jọra náà ń ṣẹlẹ̀ sí ẹranko. àwọn ipa ìmọ́lẹ̀ àìlera jẹ́ ńlá jùlọ àti pé ó ṣe pàtàkì jùlọ ju bí àwọn ènìyàn ṣe máa fojú kọ́.
otito ni pe ko to bi mo ti yẹ! ṣugbọn, bi mo ṣe n dagba ni iseda lori oko, ngbe ni ilu, ati lẹhinna gbigbe si oko miiran ni iseda, mo ma n ri iyatọ naa ni ọwọ mi nigbagbogbo ati pe mo n ṣe akiyesi bi mo ṣe n rilara. o jẹ nkan ti awọn eniyan yẹ ki o mọ ati gbiyanju lati dinku nigbakugba ti o ba ṣeeṣe!
mo mọ pupọ nipa idoti imọlẹ, ati pe mo ni ọpọlọpọ awọn ero. gẹgẹbi ọmọ ile-ẹkọ nipa irawọ, idoti imọlẹ jẹ ibanujẹ ti igbesi aye mi. o n ṣe idiwọ fun mi lati ri awọn irawọ, eyi ti o mu ki n banujẹ ati ki o jẹ ki o nira lati ṣe imọ-jinlẹ. mo le ti lọ fun wakati pupọ nipa koko-ọrọ yii. iwọnyi ti n pa ọrun mọ́lẹ̀ pẹlu imọlẹ ti ko wulo n ṣe idiwọ fun awọn eniyan lati ri ohun ti o yẹ ki o jẹ iyanu adayeba ti o rọrun julọ lati wọle si ni agbaye.
lati oju iwadi, mi o mọ pupọ; ṣugbọn mo ngbe ni houston, texas (ilu to tobi gan-an, ni iwọn) ati pe mo mọ pe mo ni lati jade ni o kere ju wakati kan tabi meji lati inu ilu lati le ṣe eyikeyi iwari irawọ to dara.
lati iriri, mo mọ pe o rọrun pupọ lati ri awọn irawọ ni ilu ti eniyan 5000 tabi ni apakan ti a ko ni eniyan ni aginju guusu iwọ-oorun ju bi o ti jẹ ni ilu nla. mo tun mọ pe idoti imọlẹ n fa idiwọ si ibẹrẹ ẹja okun. mo fẹran lati ri awọn irawọ ni alẹ, nitorina mo wa ni atilẹyin fun dinku idoti imọlẹ.
mo n ronu nipa rẹ nigbati mo n rin pada si ile ni alẹ ati pe mo le wo ilu lati ori pẹpẹ to sunmọ ile mi, mo ma n ri imọ tabi irọlẹ ni ayika awọn ile to ga ni ilu, paapaa ti o ba jẹ pe o ni irẹdanu. mo maa n ri oṣupa, ṣugbọn mo maa n ri awọn ina ọkọ ofurufu ju awọn irawọ gidi lọ.
mo mọ diẹ, ati pe o jẹ nkan ti mo ni ifẹ pupọ si. ipalara ina jẹ isonu agbara, ati pe o buru fun ayika, bakanna bi iṣoro fun awọn ti n wo irawọ ati awọn astronomers.
mo ti ni ifẹ si astronomi lati igba ti mo jẹ ọmọde, ati pe wiwo ọrun ti n tan imọlẹ diẹ sii ni gbogbo ọdun, ati awọn irawọ ti n dinku, ti jẹ nkan ti o nira ati ti ẹdun fun mi. o nira lati sun, o buru fun awọn ẹranko agbegbe, ati pe botilẹjẹpe opopona mi ko ni awọn ina opopona, ipalara lati awọn agbegbe to wa ni ayika to to lati pa 80% ti awọn irawọ ti a le rii. mo ni inudidun pe mo tun le rii awọn irawọ, ṣugbọn nigbami paapaa iyẹn nira.
mo fẹ ki eyi jẹ iṣoro ti a mọ daradara, nitori o pa mi mọ pe iṣoro yii ko jẹ dandan ni ibẹrẹ - ti awọn eniyan ba bo awọn ina ni deede, a le mu ọrun dudu ni pataki. ṣugbọn pẹlu awọn ina opopona led tuntun (ati awọn ibi iduro ti a tan) ti n dide ni gbogbo igba, o dabi iṣoro ti o fẹrẹ jẹ pe ko mọ, o kere ju fun awọn eniyan ti o fi awọn ẹya bẹẹ si.
ṣaaju ki covid-19 to kan ni ọdun yii, mo n gbero lati lọ si ibè ni spruce knob ni west virginia, ki n le rii awọn irawọ. mo nireti lati tun ṣe bẹ, ti kii ba ṣe ni ọdun yii, lẹhinna ni ọdun to n bọ. bawo ni akoko ti o gba, mo nilo lati rii awọn irawọ lẹẹkansi - igba ti o kẹhin ti mo wa ni ibi ti o dudu gan ni ọdun marun sẹyin, ati pe mo nilo lati rii awọn irawọ. ibi ti o dudu julọ ti mo le de laarin wakati kan ati idaji ni 4 lori bortle scale, ati pe botilẹjẹpe iyẹn dara pupọ ju ibi ti mo ngbe lọ, o tun ko dara bi mo ti mọ pe o le jẹ.
fun igba pipẹ ti eniyan ti wa, a ti ni awọn irawọ nigbagbogbo - lati tọka, lati kẹkọọ, lati bọwọ fun. mo ro pe o jẹ ọkan ti o n fa ẹdun pe a ti fẹrẹ jẹ ki a fi silẹ patapata - o kere ju, ni orilẹ-ede mi a ti ṣe bẹ. ati pe ti emi ko ba le ran awọn eniyan lọwọ lati yi awọn nkan pada nibiti mo wa lọwọlọwọ, mo gbero lati gbe si ibi dudu kan, boya ni agbegbe idakẹjẹ ti orilẹ-ede. mi o le gbe laisi awọn irawọ.
mo kan ni iriri pe awọn eniyan ko yẹ ki o gbe bẹ - ni irọrun ri awọn irawọ. a ti padanu nkan pataki, ati pe o to akoko lati gba pada.
pupọ̀ si ni a lè ṣe, pàápàá jùlọ láti da àmọ́ràn ìmọ́lẹ̀ ọ̀nà. gbogbo wa yẹ kí a lè rí ìràwọ̀.
mo mọ pupọ, ati pe idoti imọlẹ jẹ ibanujẹ ati pe o n ṣe ipalara si mejeeji imọ-jinlẹ ati ayika ati awọn eniyan. a nilo lati fi ofin mulẹ lati daabobo ọrun alẹ.
mo gba kilasi ibaraẹnisọrọ imọ-jinlẹ nibiti eyi jẹ ifojusi nla- a ṣe ipolongo lẹta ni ipele ipinlẹ lati gba ofin kan ni akiyesi, ṣugbọn o ṣi n ṣiṣẹ nipasẹ ilana ofin. ipalara imọlẹ ko dara! ọpọlọpọ awọn ipa wa lori iwadi astronomy ti o da lori ilẹ, ati pe ko dara fun ilera eniyan tabi biosphere. o tun jẹ pupọ ti isunmọ- gbogbo agbara yẹn n lọ si imọlẹ ti ko ni nkan pupọ.
mo ni imọ ipilẹ nikan nipa koko-ọrọ yii. mo ro pe idoti ina gbọdọ jẹ ki a gba ni pataki bi ko ṣe jẹ nipa bibajẹ ẹwa ti ọrun alẹ nikan, ṣugbọn o ni ipa lori ayika, ọrọ-aje ati ilera wa paapaa.
mo ti ṣe iwadi fun iṣẹ akanṣe astrophysics kekere kan. mo rii daju pe mo ri ẹgbẹ mejeeji ti ọrọ naa. o nira gaan lati ri irawọ ati lati kẹkọọ wọn nigbati o ba ni ọpọlọpọ idoti imọlẹ. mo jẹ ẹni ti o sun ni irọrun, nitorina ọpọlọpọ awọn nkan n da aṣẹ oorun mi duro ti emi ko ba ṣe atunṣe wọn. mo ni awọn firiji dudu lori awọn ferese mi ati iboju oorun kan paapaa. ṣugbọn emi naa jẹ obinrin ti ko ni itunu lati rin nipasẹ awọn ibi dudu pupọ ni alẹ ati imọlẹ to peye jẹ nkan ti o nilo.
mo gbagbọ pe ọpọlọpọ eniyan ko mọ pe ìmọ́lẹ̀ àìlera jẹ́ ohun kan. gbogbo eniyan ti wa ni idojukọ pupọ lori igbona agbaye, omi ati ilẹ̀ ti a ba, ti wọn sì gbagbe pe ìmọ́lẹ̀ le jẹ́ ewu, pẹlú.